Bir çok nedenle köpeklerde davranış bozuklukları görülebilir. Farklı nedenler birbirine yakın davranışsal semptomlarla kendini gösterir, ayrıca aynı davranış farklı zaman ve durumlarda farklı nedenlerle ortaya çıkıyor olabilir.
Aileler genellikle sorunun neden olduğu davranışı bize anlatarak o davranışa çözüm bulmamızı ve böylelikle köpeğin sorununun ortadan kalkacağına ve kendilerinin rahat edeceğini umarlar. Bu gündelik bizlere dayatılan tıbbın bizlere öğrettiği hatalı bir geçiştirme metodudur. İyi bir hekim öncelikle canlıyı rahatlatmak için şikayetleri ortadan kaldırmaya yönelik girişimlerde bulunsa dahi, asıl hedef olarak sorunu ortaya çıkartan etkenleri belirleyip, bu etkenleri canlıdan uzaklaştırmayı hedeflemektedir.
Bu nedenlerle klinik hayvan davranışlarında da, ortaya çıkan davranış bizim sonuç olarak ortadan kaldırmamız gereken bir davranış olmakla birlikte odak noktamız, köpeğimizde bu davranışı ortaya çıkartan mekanizmayı açığa çıkarmak ve bu mekanizmayı harekete geçiren etkenleri ortadan kaldırmak ya da etkenlerin canlıda bahsedilen mekanizmayı başlatma gücünü azaltmak veya yok etmek olmalıdır.
Köpeklerde farklı nedenlerle ortaya çıkabilecek, psikolojik ya da psikiyatrik sorun olduğunu ifade eden davranışlardan sık görülen ve ailelerin de gözleyebileceği bazı davranışlar;
-Köpeğin uyku düzeninin bozulması, uyku düzeninde artma, azalma ya da sıklıkla bölünen uykular.
-Yemek düzeninde bozulma; iştahlı bir köpeğin iştahının kesilmesi, verilen gıdaları reddetme, hızlı ya da çok yavaş yemek yeme. Gıda olmayan cisimleri yeme
-Aşırı ve nedensiz havlama.
-Köpeğin oyuncağı olmayan eşyaları parçalama, çiğneme veya dağıtma.
-Vücudunun herhangi bir bölgesini aşırı yalama, ısırma, tüylerini koparma ya çiğneme.
-Seslerden korkma, kaçma, idrar-dışkı yapma, donma, kusma.
-Görüntülerden korkma, kaçma, donma, idrar-dışkı yapma, kusma.
-Tuvalet eğitimi olmasına rağmen eve idrar-dışkı yapma.
-Aşırı saklanma ve kaçma eğilimi.
-Diğer köpeklere, kedilere saldırma ya da onlardan korkma-kaçma.
-İnsanlara saldırma, korkma ya da kaçma, donma.
-Herhangi bir eşyayı, alanı ya da canlıyı sahiplenme ve saldırgan tavırlar.
-Dokunma, yaklaşma gibi fiziksel temaslara karşı saldırma, korkma, kaçma, donma.
-Bazı insanlardan uzak kalınca ya da etkileşim alamadığında ajite olma.
-Herhangi bir canlıya ya da eşyaya karşı aşırı düşkünlük
-Oyun oynamada isteksizlik
-Dışarı çıkmak istemede isteksizlik ya da eve dönmek için aşırı tavırlar
Bu ve benzeri davranışları köpeğinizde gözlemlediğinizde, köpeğinizde psikolojik ya da psikiyatrik bir sorun olabileceğini ya da potansiyel olarak sorun yaşama ihtimalinin yüksek olabileceğini hatırlamanızı tavsiye ederim.
Bu semptomlar, yazının başında da belirtildiği üzere farklı klinik davranış hastalıklarının semptomları olmaktadır, bu sorunu ortaya çıkartan etkenin ne olduğu psikolojik ve davranışsal muayeneler ile belirlenerek bir tedavi oluşturulmalıdır.
Veteriner Hekim – Hayvan Davranış Uzmanı
Gökhan DURUKAN
Vet Terapist 